Bambara

Każda wioska zamieszkującego Mali i Burkina Faso ludu Bambara ma swój święty gaj lub ołtarz dla duchów opiekuńczych, gdzie odbywają się ceremonie religijne i przeprowadzane są rytuały inicjacyjne.

Bambara

Bambara uwielbiają elitarne, zhierarchizowane organizacje. Dzielą się nie tylko na kasty, grupy wiekowe i klany totemiczne, ale również związki religijne Dyo i sekretne bractwa np. rolników – Tyi Wara Ton albo myśliwych –… Czytaj dalej →

Bambara

Bambara wyróżniają 4 kasty wolnych zawodów: numu, czyli kowali, których żony zajmują się garncarstwem, loro pracujących z miedzią, garanke – garbarzy i szewców, oraz kule – rymarzy i rzeźbiarzy w drewnie.

Bambara

Bambara wierzą w istnienie stworzyciela zwanego Ngala, strażnika porządku, który dysponuje aż 266 świętymi atrybutami. Inny bóg, Faro, rozdziela cnoty pomiędzy mężczyzn i sprawia, że z ziemi wyrastają rośliny.

Bambara

Gwoli zwyczaju u Bambara to przywódcy rodów odpowiadają za wszystkie sprawy związane z małżeństwem chłopców z ich lineażu. Muszą im znaleźć odpowiednią żonę, wynegocjować jej cenę, zapłacić i zorganizować wesele.

Bambara

Podczas rytuału Tyi Wara tancerze Bambara nie mogli odpoczywać.  Odbywająca się na polu ceremonia trwała nieprzerwanie od rana do 17:00. Po krótkiej kolacji, wypiciu piwa i zmianie strojów w buszu, do rana tańczono… Czytaj dalej →

Bambara

Ojciec zmarłego dziecka Bambara na oczach matki łamał mu duży palec prawej stopy i nacinał ramiona, ręce lub tors. Dzięki temu jego dusza mogła się wcielić w kolejnego potomka, co miały potwierdzić takie… Czytaj dalej →

Bambara

Przebrani za antylopy Bambara podczas Tyi Wara wywoływali chłopów z imienia, obrażali ich i dowodzili, że nigdy nie dorównają praprzodkowi Tyi Warze, doskonałemu rolnikowi. Miało to zwiększyć ich zaangażowanie w pracę.

Bambara

Bambara z Mali i Burkina Faso są ludem wybitnie rolniczym, jednak wielu jego przedstawicieli uzupełnia dochody zajmując się handlem, zbieractwem, myślistwem, rękodziełem, a nawet produkcją węgla.

Bambara

Datę rytuału Tyi Wara ludzie Bambara z bractwa rolników trzymali w tajemnicy. W wybranym dniu przebrani za antylopy tancerze ukrywali się w pobliżu pola i na znak ukazywali się zaskoczonym chłopom rozpoczynając ceremonię.

Bambara

U Bambara żonaci mężczyźni wspólnie uprawiają proso, sorgo i fasolę, zamężne kobiety zajmują się orzeszkami ziemnymi w ogródkach, młode dziewczyny dbają o dom, dzieci i przynoszą wodę, a młodzi chłopcy pasą bydło.

Bambara

Nazywając członków rodziny Bambara przybliżają pokrewieństwo o jeden stopień jeśli chodzi o krewnych od strony ojca, ale nie matki, np. siostrzenice od strony ojca będą nazywane córkami.

Bambara

Bambara z Mali i Burkina Faso chowali ciała zmarłych, małych dzieci nie na cmentarzu, ale w rogu podwórka, a czasem nawet pod podłogą chaty w której przyszły na świat.

Bambara

Bambara nazywają małe rybki z rodziny bystrzyków, krewne naszych rybek akwariowych, a w dorzeczu Nigru podstawowe źródło pożywienia, ekskrementami boga Faro.

Bambara

Aby mieszkanie z wielopokoleniową poligamiczną rodziną nie było uciążliwe, u ludu Bambara przyjęło się, że po ślubie każdy mężczyzna i kobieta mają oddzielne pokoje, a podzielona według płci młodzież zajmuje pomieszczania wspólne.

Bambara

Większość Bambara mieszka w okrągłych bambusowych chatkach z dachami krytymi strzechą. W ich wioskach można też spotkać domy kwadratowe i prostokątne zrobione z suszonej cegły.

Bambara

Legendarny założyciel Bambara, Tyi Wara, narodził się ze związku pierwszej kobiety, stworzonej przez boga Mousso Koroni, i ducha wcielonego w węża. Mimo to dziecko w połowie było człowiekiem, zaś w drugiej połowie antylopą.

Bambara

W zwoływanych przez patriarchę zebraniach rodzinnych u ludu Bambara nie mogą brać udziału ani niezamężni mężczyźni ani żadna kobieta. Tak jak życie publiczne, klan zorganizowany jest hierarchicznie według płci i wieku.

Bambara

Bambara z Mali i Burkina Faso sami siebie określają terminem Bamanan (l. mn. Bamananw), oznaczającym tych, którzy odrzucili panów. Według podań, aby uniknąć niewoli, ich przodkowie uciekli z podbitej w XIII w. przez… Czytaj dalej →

Bambara

Bambara, który podczas rytuału Tyi Wara wcielał się w praprzodka, musiał udowodnić odwagę i wykazać odporność na ból. Udawał więc wbijanie noża w udo i już zupełnie na poważnie brał do ust kawałek… Czytaj dalej →

Bambara

Z mitu ludu Bambara wynika, że bóg Faro najpierw nauczył sztuki łowienia ryb kobiety, jednak ponieważ eksploatowały one zasoby Nigru bez umiaru, zabrał im tę wiedzę i ustanowił rybakami mężczyzn.  

Bambara

Bambara zbudowali na przełomie XVI i XVII wieku potężne imperium bazując na tradycyjnym bractwie myśliwych Donzo Ton jako armii. Do dziś głównie spośród Donzo Ton rekrutowane są bojówki podczas konfliktów w zachodniej Afryce.

Bambara

Tyi Wara Koun, przedstawiające antylopę rytualne figurki-maski ludu Bambara, pełne są symboli. Trójkątna twarz przypomina mrówkojada – wcielenie siły i wytrzymałości. Uszy są ogromne, by słuchać rad na temat efektywnej pracy.

Bambara

W bambaryjskim rytuale Tyi Wara brało udział dwóch przebranych za antylopy tancerzy. Mężczyzna był Tyi Warą, legendarnym założycielem plemienia uważanym za doskonałego rolnika. Kobieta natomiast obrażała pracujących w polu wskazując ich słabości.

Bambara

Ponoć przodek Bambara – Tyi Wara od dziecka uprawiał ziemię używając własnych pazurów i kijów z drzewa sunsun podarowanych mu przez matkę. Za pomocą magii był też w stanie zamienić chwasty w kukurydzę.

Bambara

U ludu Bambara z Mali i Burkina Faso mężczyznę symbolizuje liczba trzy, kobietę – cztery, natomiast suma tych liczb – siedem – jest symbolem związku mężczyzny i kobiety, i dlatego jest liczbą doskonałą.